Het spiegelen van een lach

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een belangrijk doel van Ouwehands Dierenpark. Sommige onderzoeken zijn erop gericht de dieren in het park zo gezond mogelijk te houden. Andere onderzoeken geven ons kennis waarmee we kunnen bijdragen aan het behoud van diersoorten in het wild.  

Emotionele uitdrukkingen zijn heel belangrijk voor sociale dieren en dus ook voor mensen en orang-oetans. Het is vaak belangrijk om goed, en snel, te kunnen inschatten hoe een ander zich voelt. Het herkennen van een bange groepsgenoot zorgt er misschien voor dat je net iets sneller een roofdier ontdekt en een blije groepsgenoot betekent misschien dat er iets leuks te vinden is (bijvoorbeeld lekker eten). Een manier waarop wij snel de emotie van een ander kunnen voelen is door die emotie te spiegelen. Als iemand naar je lacht, dan lach je al snel met hem mee, zonder daar bij stil te staan. Mensen zijn niet de enige die gedrag spiegelen. Dit is ook al ontdekt bij onder andere wolven, honden, paarden en sommige (mens)apen.

Een lach en een speelgezicht
In dit onderzoek richten wij ons op 1 soort gezichtsuitdrukking, namelijk een lach. Hoewel orang-oetans niet precies lachen zoals een mens (een grijns waarbij ze hun tanden laten zien is eerder een uitdrukking van angst dan van blijdschap), hebben zij wel een uitdrukking die sterk overeenkomt met onze lach, namelijk een speelgezicht. Ze laten zo’n speelgezicht ook zien op momenten waarop wij een lach zouden verwachten. Als orang-oetans (en andere mensapen) met elkaar spelen lijkt dat vaak een beetje op stoeien. De aanwezigheid van een speelgezicht laat dan duidelijk zien dat ze niet echt ruzie hebben en dat het maar een spelletje is. Hoewel is bewezen dat een heleboel diersoorten bepaald gedrag spiegelen, is het nog niet duidelijk of dat ook geld voor emotionele uitdrukkingen zoals een lach.

Vergelijkend onderzoek
Uiteindelijk willen wij een vergelijking kunnen maken tussen verschillende soorten (in eerste instantie mensen en orang-oetans, maar misschien uiteindelijk ook andere mensapen). Zo hopen we meer te leren over hoe oud het spiegelen van emoties is in onze evolutie. Is het iets dat alle mensapen doen of is het uniek voor mensen? Of is de mate waarin ze het doen (en de manier waarop) misschien te verklaren door te kijken naar hoe sociaal een dier is? Het onderzoeken van orang-oetans is heel interessant als we deze vragen willen beantwoorden. Ten eerste zijn zij sterk aan ons verwant, waardoor we iets kunnen zeggen over onze evolutie en ten tweede leven zij in een sociale structuur die heel anders is dan die van mensen. In tegenstelling tot andere mensapen leven orang-oetans meestal solitair. Ondanks deze leefstijl hebben ze echter wel bepaalde sociale vaardigheden die gedeeld worden met mensen en andere mensapen. Hierdoor kan dit onderzoek ons ook iets leren over hoe het sociale leven van een dier samenhangt met het ontwikkelen van sociale vaardigheden zoals het spiegelen van emotionele uitdrukkingen.

Uiteraard worden de orang-oetans nooit gedwongen om mee te doen. Zij kunnen zelf bepalen of ze wel of niet bij ons komen zitten en hoelang ze blijven kijken. 

Bijdragen aan dit onderzoek?
Met jouw bezoek aan Ouwehands Dierenpark draag je direct bij aan de mogelijkheden voor onderzoek bij de diersoorten. Wil je zelf ook nog een donatie doen? Dan mag dat natuurlijk altijd via deze   donatiepagina.